Norwegia: Chińskie autobusy zagrożeniem dla narodowego bezpieczeństwa?

Nowoczesne autobusy elektryczne, które coraz częściej pojawiają się na norweskich ulicach, są wyposażone w zaawansowane systemy telematyczne, GPS i kamery. Teoretycznie mogłoby to umożliwić zbieranie wrażliwych danych o ruchu miejskim i infrastrukturze transportowej. Podobne obawy dotyczą nie tylko autobusów, ale również innych chińskich technologii, takich jak sieci 5G dostarczane przez Huawei. W 2024 roku premier Støre podczas wizyty w Pekinie podkreślał znaczenie współpracy gospodarczej między Norwegią a Chinami, jednak zaznaczył, że kraj musi zachować czujność wobec potencjalnych zagrożeń wywiadowczych.

Aspekt etyczny, geopolityczny i bezpieczeństwo

Niektóre chińskie firmy, takie jak BYD czy Yutong, zostały skrytykowane za wykorzystywanie surowców pozyskiwanych w regionach, gdzie dochodzi do łamania praw człowieka, np. w Xinjiangu. Norwegia, jako kraj stawiający na wysokie standardy etyczne, stoi przed trudnym wyborem między ekonomicznym pragmatyzmem a dbałością o prawa człowieka. Partia Postępu (FrP), na czele z Sylvi Listhaug, apeluje o zakaz zakupu chińskich autobusów, podkreślając konieczność korzystania z dostawców pochodzących wyłącznie z krajów sojuszniczych. Ich zdaniem Norwegia powinna zadbać o to, by kluczowa infrastruktura nie była uzależniona od Chin.

Jak wygląda to w praktyce? Gdyby chińskie firmy przejęły większą część rynku transportowego, mogłoby to prowadzić do strategicznego uzależnienia Norwegii od jednego dostawcy. W sytuacji napięcia politycznego Chiny mogłyby wykorzystać ten fakt do wywierania nacisku, np. poprzez odmowę dostarczania części zamiennych. W celu ograniczenia takich zagrożeń Norwegia mogłaby wprowadzić ograniczenia lub zakaz importu chińskich autobusów, tak jak zrobiły to Stany Zjednoczone. Alternatywą mogłoby być wymuszenie przechowywania danych w Norwegii oraz audyt oprogramowania i systemów komunikacyjnych stosowanych w chińskich pojazdach.

Dobro pasażera?

Od 1 października 2023 roku w Norwegii wprowadzono bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące bezpieczeństwa autobusów. Nowe regulacje wymagają wzmocnionej konstrukcji przedniej części pojazdu, co ma poprawić ochronę kierowców i pasażerów w przypadku kolizji. Przepisy te mają zastosowanie do wszystkich producentów, niezależnie od kraju pochodzenia. Kluczowe znaczenie ma również dywersyfikacja dostawców, aby uniezależnić się od Chin w kluczowych sektorach gospodarki.

Choć dla przeciętnego pasażera chińskie autobusy oznaczają jedynie bardziej ekologiczne i tańsze środki transportu, dla rządu i służb bezpieczeństwa może to być poważny problem. Norwegia stoi przed dylematem – czy zrezygnować z chińskich pojazdów i stawiać na bezpieczeństwo narodowe, czy kontynuować współpracę handlową i korzystać z nowoczesnych technologii pochodzących z Chin? Decyzje podjęte w najbliższych miesiącach mogą mieć długofalowe konsekwencje dla norweskiego transportu publicznego.